Zaskakująca książka napisana właściwie w formie monologu. Opowieść o miłości i przyjaźni. Márai stosuje w niej chwyt retrospektywy, a raczej wspomnienia. Oto po czterdziestu jeden latach od ostatniego spotkania dwóch ponad siedemdziesięcioletnich starców zasiada do wspólnej kolacji, aby wyjaśnić sobie przeszłość. Bo Ż𝑎𝑟 to także książka o pamięci oraz o niemożliwości ustalenia obiektywnej prawdy. Obaj znają wydarzenia, czytelnik poznaje je dopiero z gawędy narratora, a potem z monologu generała. Márai umiejętnie, budując napięcie, odsłania czytelnikowi fakty znane obu bohaterom, kluczowe zdarzenia podając w odpowiednich momencie akcji, zaskakując tym czytelnika. Trudno zresztą w przypadku Ż𝑎𝑟𝑢 mówić o akcji, gdyż jak już wspomniałem, większość zdarzeń zawarta jest w opowieści generała, którą przywołuje przeszłość. Dlatego książka pozbawiona jest właściwie dialogów. Na marginesie gawędy generała pojawia się wiele ciekawych refleksji, przemyśleń, obserwacji, co tworzy w tej niewielkich rozmiarów książce drugą warstwę, filozoficzną lub raczej refleksyjną. Ż𝑎𝑟 napisany jest pięknym literackim językiem, to kolejny istotny walor tej książki. Márai w swoich 𝐷𝑧𝑖𝑒𝑛𝑛𝑛𝑖𝑘𝑎𝑐ℎ niejednokrotnie narzeka na literaturę niskich lotów pisaną niedbałym, nieliterackim językiem, sam dając dowód, że sztuka, w tym przypadku sztuka literacka, oprócz treści potrzebuje także adekwatnej formy i języka na wysokim poziomie. Kto czytał 𝐷𝑧𝑖𝑒𝑛𝑛𝑛𝑖𝑘𝑖, ten wie, że Márai jest mistrzem nie tylko intelektu, ale i mistrzem tworzenia nastroju z pomocą wyrazów. Ż𝑎𝑟 jest tego dobitnym przykładem. Nie ma w tej książce właściwie nostalgii, gdyż generał jest od lat pogodzony z przeszłością, są za to namacalne popioły czasu, które strawiły jego wiarę w miłość i przyjaźń, czyniąc z niego starzejący się manekin. Czy jednak do końca? Na to pytanie każdy czytelnik musi odpowiedzieć sobie sam. Gdyby wszystko było już dla generała jasne, wytłumaczone i skończone, czy potrzebowałby wtedy spotkania z dawnym przyjacielem? Czytajcie i rozkoszujcie się pisarskim kunsztem tej opowieści o zranionej ludzkiej psychice, której doznany przed laty zawód zmienił całkowicie życie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz